Koruyucu Aile Olmak: Kalpten Doğanlar
Koruyucu Aile Hizmeti Nedir?
Koruyucu aile hizmeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının çocuk koruma alanında sunduğu aile odaklı hizmet modelleri arasında yer almaktadır. Çeşitli nedenlerle öz aileleri yanında bakımları sağlanamayan ve korunma ihtiyacı olan çocuklar öncelikli olarak kendilerine bir aile ortamı sunabilecek olan koruyucu aile hizmetinden yararlandırılmaktadır. Koruyucu aile hizmeti çocukların kendine özgü durumlarına bağlı olarak kısa veya uzun dönemler sürebilmekte, ücretli veya gönüllü olarak yapılabilmektedir. Koruyucu aileler yanlarındaki çocukların bakımları, eğitimleri ve yetiştirilme sorumluluğunu devlet ile paylaşmakta ve bir anlamda önemli bir sosyal sorumluluğu yerine getirmektedir.
Koruyucu Aile Hizmeti Neden Önemli?
Aile çocukların gelişimleri için en doğal yaşam ortamdır. Koruma altında bulunan çocukların sağlıklı gelişebilmelerini en uygun biçimde sağlayabilmeleri için kendilerini koruyacak maddi ve manevi destekleyecek sıcak ve güvenilir bir aile ortamına ihtiyaçları vardır. Dünyanın farklı ülkelerinde ve ülkemizde yapılan araştırmalar koruyucu aile hizmetinin çocuklarının bakım ve gelişimine sunduğu olumlu katkıları ortaya koymaktadır. Çocuklar koruyucu aileler yanında güvenli bağlanmayı daha sağlıklı bir şekilde gerçekleştirebilmekte, ebeveyn desteğini hissetmekte, bakımları sırasında ve sonrasında toplumsal uyumu daha kolay biçimde sağlayabilmektedir. Aynı zamanda koruyucu aile hizmeti toplumsal anlamda sorumluluk ve gönüllülük anlayışının sürdürülmesi açısından önemli bir işlev görmektedir.
Kimler Koruyucu Aile Olabilir?
-Koruyucu aile olabilmek için öncelikle Türkiye Cumhuriyeti vatandaş olmak,
-Türkiye'de sürekli ikamet ediyor olmak (Mavi karta sahip olanlar için de Türkiye'de kamet ediyor olmak),
-25-65 yaş aralığında olmak,
-Düzenli bir gelire sahip olmak,
-En az ilkokul düzeyinde eğitim almış olmak (Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verilen ve ilkokul diploması denkliğindeki 2. Kademe Okur-Yazar Belgesine sahip olan kişilerin başvuruları da kabul edilmektedir).
-Çocuğun akrabası veya yakınları tarafından yapılan başvurularda ise belirtilen yaş ve eğitim şartları aranmamaktadır.
-Evli olmayan kişiler tek başına koruyucu aile olabilmektedir. Evli çiftlerin başvurularını birlikte yapması gerekmektedir.
Başvurular Nasıl Yapılıyor?
Vatandaşlar başvurularını doğrudan Türkiye'nin her ilinde hizmet veren Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlüklerini ziyaret ederek yapabilmektedir. Ayrıca Bakanlığımız internet sayfası, koruyucu aile hizmeti için oluşturulan internet sayfası ve e-devlet üzerinden başvurular alınmaktadır. Dijital ortamda yapılan başvurular sistem üzerinden kişinin ikamet ettiği Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne iletilmektedir. İlgili İl Müdürlüğü kişi ile iletişime geçerek başvuruya ilişkin görüşme gerçekleştirilmektedir.
Koruyucu Aile Modelleri Nelerdir?
Koruyucu aile hizmeti kapsamında geçici, akraba ve yakın çevre, süreli ve uzmanlaşmış şeklinde toplam dört koruyucu aile modeli bulunmaktadır.
1)Süreli: Öz ailesi yanına kısa sürede döndürülme imkanı bulunmayan ya da kalıcı olarak aile yanına yerleştirilemeyen çocuklar
2)Akraba ve Yakın Çevre: Veli ya da vasi dışında kalan kan bağı bulunan akrabalar ya da çocuğun iletişim içinde olduğu veya tanıdığı bakıcı, komşu gibi yakın çevre
3)Geçici: Acil koruma gereken ya da hakkında hizmet planı oluşturulmuş çocuklar.
4) Uzmanlaşmış: Özel zorlukları ve ihtiyaçları olan çocuklar
Koruyucu Aile Hizmeti Kapsamında Ne Tür Destekler Sunuluyor?
Koruyucu aile hizmeti kapsamında Bakanlık tarafından çocuklara, koruyucu ailelere ve çocukların öz ebeveynlerine rehberlik, danışmanlık, psiko sosyal destekler; gelişim ve eğitimlerine yönelik destekler, istemeleri halinde çocuğun yaş durumuna göre barınma, giyim, eğitim, öğretim, kurs giderlerine yönelik maddi destekler ile isteğe bağlı sigorta prim ödemesi destekleri sunulmaktadır. Rehberlik, danışmanlık ve psiko-sosyal destekler kapsamında 2019 yılında ergenlik dönemindeki çocuklara özel psikolog desteği uygulaması başlatılmıştır. Uygulama kapsamında psikologlarımız tarafından aile ve ergenlik dönemindeki çocuğa yönelik profesyonel destek sağlanmaktadır. Ergenlik döneminde çocuklara yönelik psikolog desteği uygulaması ile 2019 ve 2020 yıllarında 623 çocuk ile 774 görüşme gerçekleştirilmiştir. 2020 Eylül itibariyle deneyimli koruyucu ailelerin etkin rol alacağı "Rehber Koruyucu Ailelik Sistemi" hayata geçirilmiştir. Bu uygulama ile deneyimli koruyucu ailelerin bilgi ve becerileri aday ve yeni koruyucu aileler ile paylaşması planlanmaktadır. Ayrıca koruyucu ailelerden, eşine veya bir yakınına bağlı olmaksızın emekliliğine esas sosyal güvencesi olmayan eşlerden birinin talep etmesi halinde isteğe bağlı sigorta prim ödemesi yapılabilmektedir.
Koruyucu Ailelere Verilen Destek Eğitimleri Nelerdir?
Hizmet kapsamında toplam iki eğitim paketi bulunmaktadır.
• "Koruyucu Aile Birinci Kademe Eğitimi” korunmaya ihtiyacı olan çocukların öz ailesi dışında başka bir aile yanına yetiştirilmesine ilişkin verilen temel nitelikteki eğitimleri ifade etmektedir.
• "Koruyucu Aile İkinci Kademe Eğitimi" ise mağdur çocuklar ve suça sürüklenen çocuklar gibi özel zorlukları ve ihtiyaçları olan çocukların bakımının sağlanmasına yönelik verilen uzmanlık eğitimleridir.
Korunmaya ihtiyacı olan çocukların farklı ihtiyaçlarına yönelik "Ergenlik Modülü", "Özel Gereksinimli Çocuklar Modülü”, "Sağlıklı Geçişler Modülü”, "Güçlenme ve Stresle Başa çıkma Modülü” oluşturulmuş ve 2020 yılı Eylül ayında test eğitimlerine başlanmıştır. Ayrıca, koruyucu aile adayının hizmeti daha fazla tanıması için uzmanlar tarafından detaylı bilgilendirmeler yapılmaktadır. Bu kapsamda İl Müdürlükleri tarafından çeşitli aralıklarla düzenlenen ve koruyucu aile olan kişilerin hizmet hakkında bilgi ve deneyimlerini paylaştıkları etkinliklere katılmak da mümkün olmaktadır. Koruyucu aile adaylarının hizmet ve süreçleri daha yakından tanıması amacıyla ayrıca Bakanlık tarafından "Koruyucu Aile Adayları Rehberi” hazırlanmıştır.
Koruyucu Aile Hizmetinde Dikkat Edilecek Diğer Hususlar
Ana ve Babaya Ait Olan Haklar/Yükümlülükler: Bu Haklar ve yükümlülükler koruyucu aileye
geçmemektedir.
Miras Hakkı: Çocuk koruyucu ailenin yasal mirasçısı olamamaktadır. İstenmesi ve bazı hukuksal süreçlerin tamamlanması halinde miras bırakanın iradesiyle mirasçı olma hakkına sahip olabilmektedirler.
Nüfus İşlemleri: Çocuğa yeni bir ad ve soy ad verilememektedir. Aile kütüğü aynen devam etmektedir.
İstihdam Hakkı: Çocuk kurumun tanıdığı istihdam hakkından faydalanmaktadır.
Korunma Kararı: Çocuğun korunma kararı kaldırılıncaya kadar devam etmektedir.
Aylık Ödeme: Çocuğun bakım ve yetiştirilme masraflarına karşılık istenmesi halinde aylık ödeme yapılmaktadır.
Hizmet Takibi: Bakanlığımız tarafından Koruyucu ailelik süresince periyodik olarak izlemeler yapılmaktadır.
Çocuğu Olan Ailenin Koruyucu Aile Olması: Çocuğu olan kişilerde koruyucu aile olabilmektedir. Öz çocuğunda bu konudaki düşüncesi önemlidir.
İlimizde bugün itibariyle 29 koruyucu aile mevcut olup koruyucu aile hizmetinden faydalanan çocuk sayımız ise 40’tır.