Engelli Kimlik Kartı Nedir ve Nasıl Alınır?
Engelli Kimlik Kartı alabilmek için engelli birey sağlık kurulu raporu ile %40 ve üzeri engelli olduğunu belgelemelidir. Engelli bireyin 18 yaşından küçük olması durumunda sağlık kurulu raporunda “Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre Hafif Düzeyde ÖGV (40-49,) Orta Düzeyde ÖGV (50-59), İleri Düzeyde ÖGV (60-69) Çok İleri Düzeyde ÖGV (70-79), Belirgin Özel Gereksinimi Vardır (80-89), Özel Koşul Gereksinimi Vardır (90-99) ifadelerinden birinin yer alması gerekmektedir. Engelli bireyin ikamet ettiği ildeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine veya ikametlerine en yakın Sosyal Hizmet Merkezlerine 2 adet fotoğraf, nüfus cüzdanı ve engelli sağlık kurulu raporunun aslı veya onaylı örneği ile müracaat edilerek engelliler için kimlik kartı alınabilir. Engelli kimlik kartları içerdiği bilgilerin değişmesi, kaybedilmesi, çalınması veya herhangi bir nedenle kullanılamaz hale gelmesi durumunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri tarafından yeniden düzenlenir. Engelli kimlik kartı engelli sağlık kurulu raporu yerine geçmez. Engelli kimlik kartına sahip her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, yasalar kapsamında engelli kişilere tanınan hak ve hizmetlerden yararlanır. Kimlik kartı alıp almamak engelli kişinin isteğine bağlıdır. Yabancı ülkede yaşayan Türk vatandaşlarımızın yaşadığı ülke makamlarınca verilmiş olan engelli sağlık kurulu raporu Türkiye’de geçerli değildir. Engelli kimlik kartı almak üzere, mevzuat gereği yetkili hastanelere müracaat ederek yeniden engelli sağlık kurulu raporu almaları gerekmektedir.
Engelli Kimlik Kartı ile Ülkemizde Engelli Kişilere Sağlanan Hak ve Hizmetler Nelerdir?
1-Ücretsiz Seyahat Hakkı:
Bilindiği üzere 12.07.2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunla, “4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle; engelliler, yaşlılar, şehit yakınları, gaziler ve gazi yakınlarına yönelik ücretsiz veya indirimli seyahat hakkı verilmiş olup bu haktan yararlanmaya ilişkin usul ve esaslar da Bakanlığımızca hazırlanarak 04.03.2014 tarihli ve 28931 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ücretsiz veya İndirimli Seyahat Kartları Yönetmeliği” ile belirlenmiştir. Buna göre; Engelli bireylerin(ağır engelli bireylerin birlikte seyahat ettikleri refakatçisi dahil) faydalanacakları hak ve indirimler; ilgili kurum, kuruluş veya yerel yönetimler tarafından belirlenmektedir. Bu indirimlerin oranları ilgili kurumlar tarafından değiştirilebilmektedir.
2-Engelliler İçin Araç Alımı:
Ortopedik engelliler için araç alımlarına getirilen yasal kolaylıklar da sağlanmaktadır. Günlük ulaşımda engellinin ulaşım ihtiyacı için ithal edilen araçlardan gümrük vergisi alınmaz. H sınıfı sürücü belgesine sahip olan engelliler yurt içinden aldıkları özel tertibatlı otomobillerde, katma değer vergisi indiriminden yararlanmakta ve taşıt alım vergisinden muaf tutulmaktadır. Ortopedik engellilere otomobil tipi araç alımlarında engel durumuna göre aracı hareket ettirici düzenek yer alan kullanıma uygun hale getirilmiş araçlardan Özel Tüketim Vergisi alınmaz.
3-Engellilere Uygulanan Vergi İndirimleri;
a) Özel sektörde işçi olarak çalışan engellilere uygulanan vergi indirimleri;
Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu'nca tespit edilen çalışma gücü kayıp oranının asgari; olarak hesaplanan engelli indirimi, çalışanın ücret matrahından indirilmektedir. Engelli indiriminden yararlanacak birden fazla kişinin bulunması halinde, bu rakamlar, her biri için ayrı ayrı belirlenerek, indirim uygulanmasında toplu olarak dikkate alınmaktadır.
b) Kamuda çalışan engellilere uygulanan vergi indirimi;
Emekli Sandığı'na bağlı çalışanlar için yıllık engellilik derecelerine (birinci, ikinci, üçüncü) bağlı olarak vergi indirimi yapılmaktadır. Bu tutarlar hizmet erbabı için yıllık gelir vergisi matrahlarından indirilecek rakamları oluşturmaktadır.
c) Kendi işini kuran engellilere sağlanan kolaylıklar;
Kendi işini kuran serbest meslek erbabının bakmakla yükümlü olduğu engelli yakını bulunması halinde bu mükelleflerin yıllık gelir vergisi matrahından indirim yapılmaktadır.
d) Erken ve malulen emeklilik hakkı;
Çalışabilir durumdaki engelli bireylerin sağlık raporundaki iş yapabilirlik oranına göre malulen emeklilikleri mümkün olmaktadır.
4- Engelliler İçin İş ve İstihdam(EKPSS-Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı)
07 Şubat 2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan EKPSS (Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı) yönetmelik gereği tüm kamu kurum ve kuruluşlarına engelli memur alımları EKPSS (Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı) ve lise mezunu olamamış adaylar için kura sistemi ile atamalar yapılmaktadır.
5-Belediyelerce Sağlanan Vergi İndirimleri
Belediyeler tarafından sunulan su, toplu taşıma hizmetleri gibi hizmetlerde engelli vatandaşlarımıza indirim yapılmaktadır.
6-İletişimde Sağlanan Vergi İndirimleri
Tüm GSM operatörlerinin engelli vatandaşların faturalı hat kullanımına yönelik indirimleri mevcuttur.
Engelli kimlik kartı uygulamasının başladığı 2008 yılından itibaren İlimizde 3067 engelli vatandaşımıza engelli kimlik kartı verilmiştir.