Günümüzde engellilik konusunun insan hakları ekseninde değerlendirilmesi uluslararası düzeyde kabul gören temel bakış açısı durumundadır. Bu kapsamda gerek Birleşmiş Milletler gerekse Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi politikalarında son yıllarda artan bir önemle engellilik konusu insan hakları, ayrımcılıkla mücadele ve eşitlik kavramları ile birlikte anılmaya başlamıştır. Bu öneme binaen söz konusu yapılar bünyesinde oluşturulan düzenlemeler ve uygulanan programlar da devletlerin engellilik konusundaki politika ve uygulamalarını insan hakları çerçevesinde yeniden ele almalarını sağlamak üzere gündeme gelmeye başlamıştır.

Bu doğrultuda uluslararası düzeyde ülkelerin engellilik politikalarını yönlendirecek hukuki bağlayıcılığı olan temel belge Birleşmiş Milletler tarafından 13 Aralık 2006 tarihinde kabul edilerek 3 Mayıs 2007 tarihinde onaylayan devletler açısından yürürlüğe girmiş olan Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’dir. Sözleşme, engellilerin tüm insan hak ve temel özgürlüklerinden tam ve eşit şekilde yararlanmasını teşvik etmek, korumak, sağlamak ve doğuştan sahip oldukları onura saygıyı güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Sözleşme, engellilik konusunu insan hakları üzerine inşa ederek engellileri insan hakları hukukunun öznesi olarak yeniden tanımlamaktadır. Bu tanımlamayı yaparken Sözleşme insan onuruna ve bireysel özerkliğe saygı, ayrımcılık yasağı ve eşitlik, katılım, farklılıklara saygı, fırsat eşitliği ile erişilebilirlik kavramlarını esas almaktadır.

Sözleşme, taraf devletlerin engellilerin toplumsal yaşamda diğer bireylerle eşit koşullarda yer almasını temin etmek üzere yerine getirmesi gereken yükümlülükleri ele alması ve sürdürülebilir kalkınma için engellilerin vazgeçilmez bir topluluk olduğunu vurgulaması bakımından büyük önem taşımaktadır. Sözleşme, istihdam, adalet, eğitim hakkı, ulaşım ve sağlık hizmetlerine erişim de dâhil olmak üzere toplumsal yaşamın her alanında engellilerin karşı karşıya kaldığı ayrımcılığın ortadan kaldırılması gereğine işaret etmektedir. Kamusal alanların ve mekânların engelliler için erişilebilir olmasını, ayrıca, bilgi ve iletişim alt yapısının geliştirilmesini öngörmektedir.

Ülkemiz de Sözleşmeyi BM tarafından imzaya açıldığı tarih olan 30 Mart 2007’de imzalamış ve 28.10.2009 tarihi itibariyle onay sürecini tamamlayarak Sözleşmeye taraf olmuştur. Ülkemiz aynı zamanda Sözleşmeye Ek İhtiyari Protokolü de imzalamış bulunmaktadır.

Sözleşmenin ulusal uygulama ve denetim başlıklı 33/1. Maddesi Sözleşmenin uygulanması, uygulanmasının teşviki ve izlenmesi konularında çalışmalar yürütmek üzere bir odak kurum belirlenmesi veya tesis edilmesini öngörmektedir. Bu kapsamda Sözleşmenin ülkemizde ilgili taraflarca uygulanmasının teşvik ve temin edilmesi ve uygulamanın izlenmesi konularında çalışmalar yapmakla sorumlu odak kurum Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’dür.