Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, NTV canlı yayınında değerlendirmelerde bulundu.
Bakan Selçuk koronavirüs (Kovid-19) sebebiyle alınan tedbirlere ilişkin, "Faaliyetlerini yavaşlatan, durduran tüm işletmelerimiz küçük veya orta ölçekli olduğuna bakmaksızın kısa çalışma ödeneğine başvurabilirler." dedi.
İŞKUR tarafından düzenlenen programların olduğunu, bunların aktif ve pasif iş gücü programları olarak ikiye ayrıldığını ifade eden Selçuk, bu hizmetlere ilişkin bilgi verdi. Pasif iş gücü programı kapsamında kısa çalışma uygulaması ve işsizlik ödeneğinin bulunduğunu belirten Selçuk, kısa çalışma ödeneğinin hangi sebeplerle uygulandığını anlattı. Selçuk, iş yerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak üçte bir oranında azaltılması, faaliyetin kısmen ya da tamamen durdurulmasının kısa çalışma ödeneğinde temel şart olduğunu dile getirdi. Koronavirüsün (Kovid-19) de zorlayıcı sebepler arasında bulunduğunu söyleyen Selçuk, "Kovid-19 sebebiyle etkilenen bütün işletmelerimiz kısa çalışma uygulamasına başvurabilirler İŞKUR üzerinden." dedi.
"Kısa Çalışma Ödeneği’ne Tüm İşletmelerimiz Başvursunlar”
Kısa çalışma ödeneğine bütün işletmelerin başvurabileceğini belirten Selçuk, "Başvurular sigortalılarımız tarafından değil işverenlerimiz tarafından yapılıyor. İşverenler kaç kişi çalıştırdıklarına göre bu başvuruyu yapıyorlar. Çağrıda bulunmak istiyorum; tüm işletmelerimiz başvursunlar." diye konuştu. Selçuk, herhangi bir çalışan sayısı limitinin bulunmadığını da kaydetti.
Başvurunun nasıl yapılacağına ilişkin de bilgi veren Selçuk, başvuru sürecinde mümkün olduğunca kolaylaştırıcı olacaklarını ve hızlı dönüş yaptıklarını ifade etti. Selçuk, kısa çalışma ödeneğine başvuruda belge sayısını azalttıklarını ve formu sadeleştirdiklerini belirterek, işverenlerin çalışanları koruma odaklı yaklaşarak başvurmalarını istedi. Formda herhangi bir eksik olmaması halinde başvuru sürecinin kısa sürede tamamlanacağını aktaran Selçuk, "İşverenlerimiz de sigortalı çalışanlarımız da müsterih olsunlar biz onları desteklemeye devam edeceğiz." ifadesini kullandı.
Kısa çalışma ödeneğine başvuruda sektör ayrımı olup olmadığına ilişkin açıklama yapan Selçuk, bir sektör kısıtlaması olmadığını, her sektörden işletmenin başvurabileceğini belirtti.
Bakan Selçuk, çalışanların 450 prim günü ve 60 gün hizmet akdini tamamlama şartının bulunduğunu, "Faaliyetlerini yavaşlatan, durduran tüm işletmelerimiz küçük veya orta ölçekli olduğuna bakmaksızın kısa çalışma ödeneğine başvurabilirler." diye konuştu.
Selçuk, kısa çalışma ödeneğinin işsizlik sigorta fonundan karşılanacağını dile getirerek, ödenek tutarı hakkında şu bilgileri verdi:
"Ödenek bizim sigortalımızın son 12 aylık prime esas kazancı üzerinden hesaplanıyor ve bunun ortalaması alınıyor. Günlük ortalama brüt kazanç üzerinden yüzde 60'ı olarak hesaplanıyor. Bu yalnız brüt olduğu için özellikle asgari ücretlimiz şu anda net aldığı ücretin yaklaşık yüzde 75'ini almış olacak. Yani brüt yüzde 60 deyince kazancın yüzde 60'ı gibi algılanıyor. Net olarak alacağı yüzde 75 oranında olacak.
Bu ödeneğin bir üst limiti var. Bu da aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150'sini geçemiyor yani 1,5 katını geçemiyor. Dolayısıyla aldığı brüt ücret miktarına göre herhangi bir sigortalımız 1752 lira ile 4 bin 381 lira arasında değişen bir kısa çalışma ödeneğine hak kazanacak. Bu da günlük 58 lira ile 146 lira arasındaki bir banda tekabül ediyor. Asgari ücretlimiz için bu oran brütten hesaplandığı için net olarak yüzde 75 gibi bir ödenek."
Selçuk, bu ödeneğin maksimum 3 ay boyunca alınacağını vurguladı.
“Kısa Çalışma Ödeneğine Bir Haftada 19 Bin Firma Başvurdu”
Bakan Selçuk, "Bir haftada ne kadar başvuru oldu?" sorusunu, "19 bin firmamız başvurmuş durumda. Bu da yaklaşık 420 bini aşkın sigortalımıza tekabül ediyor. Sektörel dağılımlara baktığımız zaman imalat yüzde 52, ikinci olarak konaklama ve yiyecek hizmetleri faaliyetleri, üçüncü olarak başvuran sektörümüz toptan ve perakende ticaret. Özellikle imalat ve konaklamayı toplarsak yaklaşık yüzde 63' ü o iki sektörden geliyor." diye cevapladı.
"Telafi çalışma düzenlemesi hem çalışan hem işveren açısından ne getirecek?" sorusu üzerine Selçuk, şunları kaydetti:
"Geçici bir süreyle iş yerlerimiz faaliyetlerini azalttı veya durdurdu. Özellikle azalttığı durumlarda çalışma saatlerini azaltmış durumdalar. Biz burada ne yapıyoruz? Hem iş yerimiz iş gücü kaybına uğramasın hem de çalışanlarımız gelir desteğine mahrum kalmasın diye, diyoruz ki 'siz 2 ay boyunca daha az yaptığınız eksik çalışmaları bir sonraki dönemdeki 4 ay boyunca telafi edebilirsiniz.' Böylelikle ne işçimizin ücret kaybı oluyor ne de işverenimizin iş gücü kaybı oluyor. Öncesinde telafi süremiz 2 aydı, bu süreyi biz 2 aydan 4 aya çıkarttık."
Zehra Zümrüt Selçuk, ihtiyaç sahibi vatandaşlara ne gibi sosyal yardımlar yapılacağı yönündeki soru üzerine, bakanlık olarak her ay Türkiye genelindeki 1003 sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına periyodik fonlar gönderdiklerini, bu paylar kanalıyla il ve ilçedeki tüm ihtiyaç sahiplerine ulaşmaya çalıştıklarını ifade etti.
Geçen aya kadar vakıflara 135 milyon gönderdiklerini belirten Bakan Selçuk, bu ay Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın tensipleri ile bu miktarı 180 milyona çıkardıklarını, gelecek dönemde vali ve kaymakamların koordinasyonunda daha fazla haneye ulaşacaklarını ve ilerleyen zamanlarda bu payı da artırabileceklerini söyledi.
“2 Milyon 111 Bin Haneye 1000'er Lira Destek Kapsamında İlk Ödemeler 1 Nisan’da Başlıyor”
Bakan Selçuk, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Hazine ve Maliye Bakanımız Berat Albayrak ile beraber bir sosyal destek paketimiz var. Bunu özellikle vurgulamak istiyorum. İnşallah diğer fazları da gelecek. Bunun birinci fazında biz, 2 milyon 111 bin haneye 1000'er lira destek sağladık. İlk ödemeleri de 1 Nisan'da yapılmaya başlanacak. Koronavirüs etkilerini de düşündüğümüz için kesinlikle fiziki bir başvuru almadık. Bunları, bütün hanelerimizin T.C. numaralarına PTT kanalıyla göndereceğiz. 2 milyon hane olduğu için ortalama haneyi yaklaşık 4 kişiden hesaplarsak, 8 milyon vatandaşımıza da bu desteği ulaştırmış olacağız inşallah."
Düzenli ve süreli yardımlar olmak üzere 43 programın olduğunu belirten Selçuk, ilk etapta düzenli yardım alanların bir kısmını kapsam altına aldıklarını, diğer fazlarda ihtiyaç sahibi bütün hanelere ulaşmayı amaçladıklarını ifade etti.
Selçuk, emekli ikramiyelerinin de 7-11 Nisan'da PTT aracılığıyla vatandaşların evlerine gönderileceğini ifade ederek bu süreçte vatandaşların evlerinden çıkmamalarını söyledi.
Vatandaşlara çağrıda bulunan Selçuk, şunları kaydetti:
"Bizim yıllardır üzerinde çalıştığımız bir e-Devlet kapımız, burada bizim 5 bini aşkın kamu hizmetlerini sunduğumuz uygulama var. Bakanlık olarak da özellikle SGK ve İŞKUR kanalıyla 227 hizmetimiz var. Dolayısıyla vatandaşlarımız, hiç evlerinden çıkmadan, çoğu kamu hizmetine e-Devlet aracılığıyla online ulaşabiliyorlar. Muhakkak önce baksınlar, bu hizmetlerin çoğu mutlaka e-Devlet kapısında var. Önce dijital ortamda başvursunlar. Evde kalmak çok mühim."