Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanımız Derya Yanık, faaliyet planı ile öncelikle, mağdurların adalete erişimlerinin güçlenmesi için Adalet Bakanlığı ile birlikte, mağdurların hukuki süreçlerde daha etkin bir şekilde bilgilendirilmelerini sağlayacaklarını belirterek, “6284 sayılı Kanun kapsamında verilen gizlilik kararlarının etkin uygulanması için gerekli önlemleri alacağız. Yine sağlık tedbirlerinin ve danışmanlık tedbirlerinin de etkin bir şekilde uygulanması için çalışacağız” dedi.

Bakan Derya Yanık başkanlığında, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş'ın katılımıyla 75. Yıl Huzurevi'nde Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele 2022 Yılı Faaliyet Planı Tanıtım Toplantısı gerçekleştirildi. Toplantının açılışında konuşan Yanık, insanlığın binlerce yıldır şiddetle mücadele içinde olduğunu vurgulayarak, "Ne yazık ki şiddet artık gittikçe farklılaşan ve kategorilere ayrışan bir özellik arz etmeye başladı. Fiziksel, psikolojik, ekonomik, cinsel şiddet türlerinin yanı sıra artık sanal şiddet diye bir gerçeğimiz var ve sanal şiddet üzerinde de çalışmamız gerekiyor." diye konuştu.

Şiddet türlerinin tümünün yöneldiği en belirgin gruplardan birinin kadınlar olduğuna dikkati çeken Yanık, "Biz de kendine has dinamikleri olan kadına yönelik şiddeti ayrı bir başlık altında değerlendiriyor ve önlemek için çok boyutlu çalışmalar yapıyoruz. Genel şiddet başlığından ayırdığımız kadına yönelik şiddetle mücadele, değişik yöntemleri ve mücadele biçimlerini gerekli kılıyor. Nitekim hukuki düzenlemelerden farkındalık çalışmalarına, mağdurun güçlendirilmesinden failin rehabilite edilmesine kadar çok yönlü mücadele biçimleri üzerinde sürekli çalışıyor, stratejilerimizi belirliyoruz" dedi.

227 faaliyetten oluşan 4. Ulusal Eylem Planı'nda adalete erişim ve mevzuat, politika ve koordinasyon, koruyucu-önleyici hizmetler, toplumsal farkındalık, veri ve istatistik başlıklarında hedeflerin yer aldığını hatırlattı. 2022 yılı için oluşturulan faaliyet planının da bu hedefler çerçevesinde belirlendiğini ve oluşturulduğunu aktaran Yanık, bu alanda yol haritasının belirlenmesinin ardından kritik bulunan, acil müdahale gerektiren hususlarda teknik heyetlerle çalışma toplantıları yapıldığını anlattı.

"684 sayılı kanun ile 'mağdur' olan kişinin beyanı esas alınmıştır"

Bakan Yanık, 2022 Faaliyet Planı ile öncelikle Adalet Bakanlığı ile birlikte mağdurların hukuki süreçlerde daha etkin bir şekilde bilgilendirilmelerinin sağlanacağını bildirdi. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında verilen gizlilik kararlarının etkin uygulanması için gerekli önlemlerin alınacağının altını çizen Yanık, şunları kaydetti:

"Sağlık ve danışmanlık tedbirlerinin de etkin bir şekilde uygulanması için çalışacağız. 6284 sayılı kanun ile 'mağdur' olan kişinin beyanı esas alınmıştır ve sadece tedbir kararlarında mağdurun beyanına göre tedbir kararı tesisi söz konusudur. Böylelikle şiddet mağdurunun kadın, erkek, genç, yaşlı, engelli veya etnik kimliğinin ne olduğuna bakmaksızın şiddet gördüğü failden uzaklaşmasını sağlayarak can güvenliği riskini en aza indirmiş oluyoruz. Bu uygulamayla birçok can kaybının yaşanmasının da önüne geçtik. Bunu uzaklaştırma kararı ile ilgili verilere baktığımızda görüyoruz."

Yanık, 2018-2021 döneminde cinayete kurban giden kadınların yüzde 81'ine ilişkin herhangi bir tedbir kararı olmadığına işaret ederek 2021'de ise bu oranın yüzde 88 olduğunu belirtti. Yanık, şöyle konuştu:

"Bazı kesimlerin iddia ettiği gibi şiddet failinin mağdurdan uzaklaştırılması, tedbir kararının uygulanması şiddeti artırmıyor. Son zamanlarda kamuoyunda böyle bir tartışma var. 'Efendim işte tedbir kararları olmasa insanları evinden, eşinden uzaklaştırmasanız öfkelenip şiddete başvurmayacak.' 2021'de yüzde 88'inde tedbir kararı yok ama cinayet var. Demek ki tedbir kararlarıyla ilgili iddia edilen efsanelerin de çok bir karşılığı yok. Bizim için tek bir can bile çok kıymetli. Bütün bakanlıklar olarak ısrarla altını çizdiğimiz tek husus sıfır tolerans. Dolayısıyla tek bir can dahi kaybedilmeyene kadar bu çalışmalarımızı ısrarla ve aralıksız sürdürmeye devam edeceğiz."

"6284 sayılı kanun kapsamına giren tüm suçlarda mağdurun yanında olacağız"

Hakkında uzaklaştırma kararı çıkan şiddet faili için mahkemeye itiraz hakkının saklı olduğunu, herkesin savunma hakkı bulunduğunu hatırlatan Yanık, "Tartışmalara konu olan 'kadının değil, mağdurun beyanı' ilkesinin bir hüküm ortaya koymaktan çok soruşturma için yeterli şart olarak kabul edildiğini pek çok platformda ifade ettik. Bunun altını tekrar çizmek istiyorum." dedi.

Yanık, son zamanlarda mevzuatla alakalı tartışmaların bağlamından çok kopuk biçimde ve hukuk felsefesi de anlaşılmadan yapıldığını ifade ederek "Buradan tekrar altını çizmek istiyorum, kadının değil mağdurun beyanı esas olan. Mağdur erkek, genç, yaşlı, engelli herkes olabilir. Böylelikle adaletin sağlanması sürecinde hiç kimsenin hak kaybına uğramadığı bir işleyiş belirledik. Bundan sonra da 6284 sayılı kanun kapsamına giren tüm suçlarda her zaman mağdurun yanında olmaya devam edeceğiz." diye konuştu.

Bakanlık olarak hukuki hakların takibinin yanı sıra sosyal hizmet birimleriyle de kadınlara destek olduklarını belirten Yanık, kadınları asla mağduriyetleri ile baş başa bırakmadıklarını söyledi. Yanık, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri, kadın konukevleri hakkında da bilgi vererek mağduriyetleri ivedilikle giderebilmek adına Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı ile veri entegrasyon çalışmaları gerçekleştirildiğini kaydetti.

"Türkiye'de Kadın Erkek Eşitliğine Duyarlı Planlama ve Bütçeleme Projesi başlatıldı"

Yalnızca mağduru korumaya odaklanılmasının, şiddet failinin kendine yeni kurbanlar seçmesinin önüne geçmekte yetersiz kaldığını belirten Yanık, şiddet failine verilen cezaların da suçu tamamen ortadan kaldırmadığını söyledi. Yanık, "Bu anlamda biz fail odaklı çalışmalarımızı da 2022 faaliyet planımız içerisine ayrıntılı ve açık bir şekilde yerleştirmiş olduk." ifadelerini kullandı.

Bakan Yanık, asıl hedefin suçluyu cezalandırmak ve mağduru rehabilite etmenin ötesinde, şiddeti yaşanmadan bertaraf etmeye yönelik olduğunu bildirdi.

Faaliyet planında "koruyucu ve önleyici hizmetler" üst başlığı ile bu hedefi öne çıkardıklarını dile getiren Yanık, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şiddeti uygulayan kişilerin bu davranış kalıbını nasıl oluşturduğunu tespit ederek şiddete yol açan unsurları tedavi, eğitim, rehabilitasyon, sosyal destek gibi yöntemlerle toplumdan uzaklaştırmayı odağımıza alıyoruz. Alkol ve madde bağımlılığı, öfke kontrol sorunu, psikiyatrik rahatsızlıklar gibi başlıklarda şiddetin oluşmasını veya tekrar etmesini önlemek için çalışmalarımızı hane bazlı yürütmek üzere yapılandırıyoruz. Bakanlık olarak kadınlara yönelik çalışmalarımızı iki temel kriter üzerinden sürdürüyoruz. Birisi kadınların güçlendirilmesi ve statüsünün yükseltilmesine yönelik çalışmalar diğeri ise kadına yönelik şiddetle doğrudan mücadele etmektir. Örneğin, kadınların toplum içinde hak ettiği refah payına sahip olması için bakanlığımız ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığımız ortaklığıyla, Türkiye'de Kadın Erkek Eşitliğine Duyarlı Planlama ve Bütçeleme Projesini başlatmış bulunuyoruz. Bu projeyle kadın erkek eşitsizliğine yol açan ekonomik unsurları hakkaniyet zemininde belirlemeyi ve dengeye kavuşturmayı hedefliyoruz. Kamu kurum ve kuruluşları ile özel kurumların yatırımlarında kadınları göz ardı etmemesini ve onların ihtiyaçlarını öncelemesini sağlamaya çalışıyoruz."

Bakanlıklarından hizmet alan sosyal yardım faydalanıcılarının yüzde 53'ünü, düzenli yardım faydalanıcılarının ise yüzde 65'ini kadınların oluşturduğunu söyleyen Yanık, bugüne kadar yapılan faaliyetler hakkında şu bilgileri verdi:

"Üniversitelerin hukuk fakültelerinde öğrenim gören öğrencilere yönelik olarak kadının insan hakları ve kadına yönelik şiddetle mücadele konularında eğitim verilmesi amacıyla YÖK ve üniversitelerle daha yakın çalışacağız. Yine bu dönem içinde Milli Eğitim Bakanlığımız koordinesinde, lise öğrencilerine siber şiddet ve kadına yönelik şiddet konularında bilgilendirme çalışmaları yürüteceğiz. Rehber öğretmenler, muhtarlar ve din görevlileri için gerçekleştireceğimiz kadına yönelik şiddetle mücadele konulu seminerlerle toplumsal farkındalık faaliyetlerimizi en geniş düzeyde yaygınlaştıracağız."

"Medyaya yönelik haber dili çalışmalarına ağırlık verilecek"

Yanık, kitle davranışını doğrudan etkileyen medya yayınlarının kullandığı dili de değerlendirdiklerine işaret etti. Şiddeti özendirici, meşrulaştırıcı ve kanıksatıcı yayınlara son verilmesini sağlamak üzere medyaya yönelik farkındalık eğitimleri ile haber dili çalışmalarına ağırlık vereceklerini vurgulayan Yanık, şiddetin medyada görünürlüğünü azaltmanın toplumsal fayda sağlayacağına inandıklarına dikkati çekti.

“Kadın konukevlerinin sayısını arttıracağız”

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, programda yaptığı konuşmada KADES uygulamasında kullanıcı sayısının bu yıl 3,4 milyondan, 5 milyona yükseltmeyi hedeflediklerini belirterek, "Gizli kararların, mağdurun kamusal hizmetlerden yararlanmasına engel olmamasını sağlayarak, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve ilgili kurumlar arasında gerekli entegrasyonun hemen sağlanması ve bu konuda verilen gizlilik kararlarına bütün kurumların uymasının temini, kadının korunmasının en önemli adımlarından birisi olacaktır." dedi.

Soylu, Elektronik İzleme Merkezi'nin kapasite sayısını bir ay içinde 1000'den 1500'e yükselteceklerini ve 81 il merkezinde izleme ve değerlendirme saha ziyaretlerinin yapılacağını aktararak, "Belediyelerdeki konukevleri sayısının artırılmasına yönelik bizim tarafımızdan sıkıştırıcı adımlar gerçekleştirilecek. Konukevleri meselesi bizim bu sene belediyeler üzerindeki en önemli adımlarımızdan biri olacak." diye konuştu.

Eğitimlerin içinde kadına yönelik şiddet, akran zorbalığı gündem maddesi olacak

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer ise yaptığı konuşmada eğitimin demokratikleşmesi sürecinde önemli ilerlemeler yaşandığını ifade ederek, "Başörtüsü engelinden dolayı eğitime erişemeyen kadınlarımız, kız çocuklarımız oldu. Ama bu konu hiçbir zaman kadına şiddet bağlamında değerlendirilmedi. Anayasal bir suç olarak eğitime erişim engellendiği gibi aynı zamanda kadına yönelik de bir şiddet gerçekleşti. Onun için kadına yönelik şiddet üzerine konuşan insanların, içtenlik ve samimiyetinin çok önemli olduğuna inanıyorum" diye konuştu.

Eğitim sisteminde 57 bin 108 okul bulunduğunu belirten Özer, "Okullarımızda şiddete sıfır toleransın olduğu, akran zorbalığının mümkün olduğu kadar engellendiği her türlü etkinliği yaygınlaştıracağız. Bu kapsamda, 57 bin 108 okul yöneticimizin tamamını, yardımcılarıyla birlikte 90 bin kişilik bir çalışma arkadaşlarımızı çok kapsamlı eğitimlerden geçireceğiz. Bu eğitimlerin içinde kadına yönelik şiddet, akran zorbalığı ve bağımlılıklar gündem maddesi olacak." bilgisini verdi.

Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş da, başkanlığın bütün mensuplarıyla, merhameti hayatın her alanına yayarak, şiddetin olmadığı bir gelecek inşa etmek için çalışmalarını sürdürdüğünü vurgulayarak, şunları söyledi:

“ Bu itibarla, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele 2022 Yılı Faaliyet Planı kapsamında imzalayacağımız iş birliği protokolü çerçevesinde, kadın konukevlerinde şiddet mağdurlarına yönelik manevi destek ve dini rehberlik hizmetlerinin etkinliği artırılacaktır. Din görevlilerimize yönelik eğitimler, seminerler düzenlenecektir. Başkanlığımızın 3'er aylık vaaz ve hutbe planlamalarında 'Ulusal Eylem Planı' kapsamında yer alan konulara yer verilecektir. Aile ve Dini Rehberlik büroları ve merkezleri aracılığıyla farkındalık artırma faaliyetleri sürdürülecektir. Bu kapsamda, nişanlı ve evli çiftlere yönelik 'Evliliğe İlk Adım Seminerleri', 'Baba Okulu Seminerleri', ihtiyaca göre ilgili kurumlarımızla iş birliği içerisinde kamudaki farklı unvan ve kadrolara yönelik 'Aile İçi Şiddetin Önlenmesinde Dini Referanslar Seminerleri', 'Ailenin Korunması ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesinde Toplumsal Farkındalığın Sağlanması' projesi kapsamında il ve ilçelerimizde paneller, kahvehane sohbetleri, fabrika ziyaretleri, cuma vaazları yapılacaktır."