Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca yürütülen koruyucu önleyici çalışmalar kapsamında hayata geçirilen “Çocuk Dostu Söyleşiler” devam ediyor.

Çocukların risklerden korunmasına yönelik çok yönlü çalışmaları yürüten Bakanlık, ailelere rehberlik etmek için düzenli olarak söyleşiler gerçekleştiriyor. Her bir bölümde, çocukların büyüme sürecindeki olası risklerin ele alındığı yayınlar, uzman konukların katılımıyla yapılıyor.

Beşincisi gerçekleştirilen  “Çocuk Dostu Söyleşilerin bu ayki yayınının konusu “Dijital Bağımlılığın Önlenmesinde Ebeveynlere Öneriler” olarak belirlendi.

Uzman Konuklar Katıldı

Bakanlığın YouTube kanalından canlı olarak yayınlanan söyleşi, Genel Müdür Zeliha Sağlam,  Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı ve Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Ferhan Odabaşı ile  Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve  Dijital Bağımlılıkla Mücadele Derneği (DİBAMDER) Başkanı  Prof. Dr. Tuncay Dilci’nin katılımıyla yapıldı.

“Dijital Doğanlar”

Söyleşinin açılış konuşmasını yapan Çocuk Hizmetleri Genel Müdürü Zeliha Sağlam, teknolojinin hızla ilerlemesi ile çocukların dijital dünyaya doğduğunu ve dijital doğanlar kavramının kullanıldığını hatırlatarak,  çocukların internete bağlı her cihazı kullanma konusunda doğuştan yetenekli olduklarını söyledi. Sağlam konuşmasına şöyle devam etti: ”Dijital doğanlar emojilerle iletişim kuruyor ve duygularını anlatıyor. Artık matbu, basılı yayınlar üzerinden bir okuma yapmıyorlar, sosyal ağlarda aktifler. Fakat dijital dünya çocuklarımız için önemli olanaklar ve fırsatlar sunarken, yeni risk alanlarını da beraberinde getiriyor.”

Bakanlığın çocukları her alanda korumaya, sağlıklı gelişimlerini temin etmeye ve onları ihtiyaç duydukları olanaklarla buluşturmaya yönelik çalışmalara hız verdiğini kaydeden Sağlam, yürütülen koruyucu önleyici çalışmalarla, bir yandan çocukların bu alandan en iyi şekilde faydalanmalarını sağlamayı diğer yandan da onları risklere karşı da korumayı hedeflediklerini söyledi.

“Dijital Bağımlılık” ile Mücadele

Dijital alanın ortaya çıkardığı risklerden birinin de dijital bağımlılık olduğunu ifade eden Genel Müdür Sağlam, “çocuklarımız dijital mecraları kontrolsüz ve yanlış kullanabiliyor. Bu programlarımızla dijital alanın riskleri de içerdiğini anlatıyor ve çocukla iletişimde olan her bir bireyi bilinçlendirmeye çalışıyoruz. Dijital bağımlılık, henüz gelişme aşamasında olan çocuklarımızı etkiliyor ve çocuklarımız üzerinde olumsuz sonuçlar doğuruyor. Bu nedenle Bakanlığımızın yürüttüğü çalışmalarda dijital bağımlılığın önlenmesi ve bağımlılıkla mücadele önemli bir çalışma alanı. Biz, çocuklarımızın dijital dünyada zarar görmeden, gelişerek ilerlemelerini istiyoruz” dedi.

Çocuklarla iletişimde olan her bir bireyin, onlara doğru rehberlik yapabilmesinin önemine değinen Sağlam, konuyla ilgili Bakanlığın yürüttüğü çalışmalar hakkında katılımcılara bilgi verdi.

Sağlam Şöyle devam etti: “Bakanlık olarak dijital risklere karşı çocuklarımızı koruyabilmek için çok yönlü çalışmalar gerçekleştiriyoruz:

Sosyal Medya Tarama Grubumuz tarafından 7/24 sosyal medya ve basın takibi yaparak çocuklarımızı olumsuz yönde etkileyeceğini tespit ettiğimiz içeriklere müdahale ediyoruz.

Ekrana alternatif sosyal etkinlikler oluşturulması; dijital risklere karşı çocuklarla çalışan profesyonellere ve ailelere yönelik eğitimler verilmesi de sürdürdüğümüz çalışmalardan.

Yine ebeveynlere yönelik Dijital Risklerden Korunma, Kitap ve Oyuncak Seçimi için Aileleri Bilgilendirme rehberlerini hazırladık.

Uygun İçerikli Kitap Listesi oluşturduk ve yeni kitaplarımızı listeye eklemeye devam ediyoruz. 

Sokak, okul ve benzeri ebeveyn kontrolü dışındaki alanlarda çocukları risklere karşı korumaya yönelik olarak, mobil ekiplerimizle çalışmalar gerçekleştiriyoruz.

Çocukların kendi özel alanının farkında olmaları ve sanal dünyada da kendilerini koruyabilme becerisinin geliştirmeleri için mahremiyet eğitimleri veriyoruz.

İnternetteki zararlı içeriklerin bildirimi için 530 918 11 17 numaralı BİP ve WhatsApp ihbar hattı oluşturduk: Bu hatlara gelen bildirimler, web ve e-mail yoluyla gelen başvurular ivedilikle değerlendirilip gerekli işlemleri yapıyoruz.”

Program daha sonra, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı ve Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Ferhan Odabaşı ile Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital Bağımlılıkla Mücadele Derneği (DİBAMDER) Başkanı Prof. Dr. Tuncay Dilci’nin konuşmalarıyla devam etti.              

3K : Koruma, Katkı Sağlama, Katılımda Bulunma

Prof. Dr. H. Ferhan Odabaşı  konuşmasında Bakanlığın konuyla ilgili etkin çalışmalar yaptığını ancak konunun ebeveynlere yönelik boyutunun da çok önemli olduğunu söyledi. Bu çağın en şanssız gruplarının ebeveynler olduğunu kaydeden  Prof. Odabaşı, ebeveynlerin ilk defa otoritenin aşağıdan yukarı çıkışıyla karşı karşıya olduğunu; alışıldık, büyükten küçüğe otorite hiyerarşisinin tersine yön değiştirdiğini anlattı. Odabaşı, ebeveynleri pek çoğunun “Dijital Göçmen”, çocukların ise  “Dijital Yerli” kavramları ile tanımlandığını kaydetti. Çocukları dijital risklerden korumaya çalışırken, uluslararası tanımlar olduğunu vurgulayan Odabaşı,  “3K” olarak adlandırdığı kavramlardan da söz etti.  Odabaşı “Koruma, Katkı Sağlama ve Katılımda Bulunma” olarak nitelediği kavramlar hakkında bilgi verdi, ebeveynlerin koruma ve katkı sağlama konusunda daha etkili olduklarını, ancak katılım sağlama konusunda geri durduklarına dikkat çekti.            

“Dijital Çelinme”

Dijital Bağımlılığa giden yolu tanımlamak üzere  “Dijital Çelinme” olarak yeni bir kavram ürettiklerini ve bir makalede konuyu ele aldıklarını ifade eden Odabaşı, iki türlü çelinme olduğunu; birincisinin dijitalde, diğerinin de dijitale çelinme olarak nitelenebileceğini kaydetti. Odabaşı şöyle devam etti: “önemli olan bizim çocuğun gönlünün nereye, nasıl çelebileceğimiz, alternatif alanları oluşturmak da bütün anne babaların ve hepimiz görevi.”

“Dijital Diyet”

Prof. Dr. Tuncay Dilci de “dijital nesnelerin obezi olduk” diye başladığı konuşmasında özellikle Covid 19 salgın döneminde çocukların uzun dönem evde kalmasıyla beraber okula gitmelerinde ciddi bir sorun ve yoksunluk sendromuna dönüşen davranış eğilimleri gözlemlediklerini söyledi. Dilci geliştirdikleri teknik ile çocukların bağımlılıklarını ölçebildiklerini kaydetti.

Konuyla ilgili kapsamlı bilgiler veren Dilci, dört aşamada gerçekleştiğini söylediği bağımlılığın,  ilk olarak merak ile başlayıp sosyal çevrenin bu mecra ile şekillenmesi ile devam ettiğini, ardından operasyonel bir aşamaya geçildiğini, son olarak da saldırganlık gözlendiğini anlattı.

Neler Konuşuldu?

-Dijital bağımlılığın tanımı.

-Çocuklar üzerindeki etkileri.

-Genel olarak dijital alanın kullanımında ebeveynlerin rolü ve önemi.

-Ebeveynlerin olumlu bir rol oynayabilmeleri sergilemeleri gereken temel yaklaşımlar.

-Ebeveynlerin hem kendi kullanımları, hem de çocuklarla ilişkilerinde dijital alana nasıl yaklaşmaları gerektiği

-Çocukların bağımlı olmasını ya da kontrolsüz kullanımını engellemek için ebeveynlerin dikkat etmesi gereken hususlar.

-Ebeveynlerin çocuklarında bağımlılık gelişip gelişmediği konusunda ne zaman/hangi durumlarda profesyonel destek almaları gerektiği.

-Dijital bağımlılık geliştiren çocuklara destek süreci.

Yayınlar Devam Edecek

Çocukları olumsuz etkileme potansiyeli bulunan konu ve risk alanlarıyla ilgili olarak aileleri bilinçlendirmeyi amaçlayan Genel Müdürlük, düzenli olarak, uzman konukların katılımıyla Çocuk Dostu Söyleşiler adı altında yayınlar gerçekleştiriyor. Yayınların beşincisinde,  “Dijital Bağımlılığın Önlenmesinde Ebeveynlere Öneriler” konusu ele alındı.

Yayınlar YouTube Kanalında

Bu önemli konu başlıklarının yer aldığı söyleşi ve serinin diğer yayınları,  Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı YouTube kanalından izlenebiliyor.