HANE İÇİNDEKİ KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GELİR TUTARI NASIL BELİRLENİYOR?
Hesaplanan hane içindeki kişi başına düşen gelirin her yıl belirlenen aylık net asgari ücretin
1/3'ünden az olması durumunda, Mütevelli Heyetinin Kararına istinaden yardım başvurusu
kabul edilir, aksi halde yardım başvurusu reddedilir.
Gelir seviyesi tespiti, hane yaklaşımı çerçevesinde yapılır ve hane geliri ile hanedeki kişi sayısı
üzerinden, hane içindeki kişi başına düşen gelirin tespitini içerir. Bu nedenle hanedeki tüm
bireylerin gelir, servet ve harcama bilgileri hesaplamaya dâhil edilir. Bu hesaplamada GSS
Gelir Testi kapsamında kullanılan yöntem kullanılır.
Bahse konu bilgiler, Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi üzerinden kurumların veri
tabanlarındaki bilgilerin sorgulanması yoluyla ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma
Vakıflarınca yapılan hane ziyaretleri veya temin edilen hane beyanları yoluyla elde edilir.
NEDEN HAK SAHİPLİĞİ KARARIMDA HANEMİN GELİRİNE BAKIYORSUNUZ?
Hane içindeki kişi başına düşen gelir seviyesinin tespiti, hane yaklaşımı çerçevesinde yapılır.
Zira refah, ortak tüketim çerçevesinde hane içinde paylaşılan bir durumdur. 3294 sayılı
Kanunun kapsamı incelendiğinde de hane içindeki kişi başına düşen gelirin aylık net asgari
ücretin 1/3’ünün altında veya üzerinde kalma durumuna göre kapsama girme statüsünün
belirlendiği görülmektedir. Aynı yaklaşım çerçevesinde Aile Destek Programındaki hak
sahipliği kararı, hane yaklaşımı çerçevesinde tespit edilen hane içindeki kişi başına gelir
tutarına bağlıdır.
GELİR TESPİTİNDEKİ HANE GELİRİM NASIL HESAPLANIYOR?
Hanedeki tüm bireylerin maaş, ücret, yevmiye gibi gelirleri ile düzenli sosyal yardım gelirleri
hesaplamaya dâhil edilir.
Aylık olarak düzenli alınan maaş gibi gelirler doğrudan aylık gelir hesabına dâhil edilirken yıl
içinde düzenli olmayan mevsimsel gelirler yıllık tutarları üzerinden ortalama aylık tutarları
hesaplanarak dahil edilir.
Gelirler, brüt tutarları üzerinden değil haneye giren net tutarları üzerinden hesaplamaya dâhil
edilir. Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi kullanılarak SGK’nın veri tabanlarından yapılan
sorgular üzerinden resmi kayıtlara ulaşılır. Bu sorgularla, çalışan memurlar ile emeklilerin net
ücret bilgileri sistem üzerinden temin edilirken, diğer statülerde çalışanların brüt ücretleri temin
edilebilmektedir. Brüt ücretlerden haneye giren net ücret hesaplanarak veya başvuran kişiden
net ücrete ilişkin kesin bilgi alınarak hesaplama yapılır.
Ev, arsa, araba gibi servet unsurları aylık hane geliri hesabına dâhil edilirken Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Mütevelli Heyetinin yerelde yapılan incelemelere göre
belirlediği rayiç bedel değerleri kullanılır. Ev arsa gibi gayrimenkullerde rayiç bedel 240’a,
binek araba, kamyon gibi motorlu araçlarda rayiç bedel 120’ye bölünerek aylık hane gelirine
katkısı bulunur.
Tarımsal, ticari ve hayvancılık gibi faaliyetlerden elde edilen gelirler aylık olarak düzenli elde
ediliyorsa aylık tutar, yıl içinde mevsimsel olarak değişen şekilde elde ediliyorsa yıllık tutar
üzerinden hesaplanacak ortalama aylık tutar hesaplamaya dâhil edilir.
Gelir ve servet unsurları haricinde hanenin harcama durumu da, tespit edilemeyen gelir
unsurlarının tespitinin sağlanması amacıyla, incelenebildiği ölçüde hesaplamaya dâhil edilir.
Tespit edilen aylık geliri aşan bir harcama durumu varsa hane gelirine bu aşan miktar eklenir.